धन्य ते गायनी कळा ।

माझी कालची सायंकाळ सप्त सुरांनी चिंब भिजवली. फार दिवसांनी असा योग आला. 'सुरेल सभे'ने संजीव अभ्यंकरांची मैफल आयोजित केली होती. ती जहिरात खरे तर माझ्या नजरेतून निसटली होती, पण माझा मित्र संदीप जोगळेकर याने मला आवर्जून कार्यक्रमाची माहिती दिली. सायंकाळी पांच वाजता अस्मादिक गरवारे कॉलेजच्या सभागृहात पोहोचले. याच सभागृहात एखाद-दोन वर्षापूर्वी जयदीप बरोबर मी शिवकुमार शर्मांचे संतूर वादन ऐकले होते ; त्यांनी छेडलेल्या 'पहाडी धून' च्या सुरांनी थेट "करेजवा कटार" लावली होती ! ठीक साडेपाच वाजता मैफलीला सुरुवात झाली.
शास्त्रीय संगीताच्या क्षेत्रात मी 'तानसेन' तर नाहीच, पण 'कानसेन' ही नाही. अर्थात साखरेची गोडी समजायला, साखरेचे पृथक्करण कशाला करता यायला हवे ? पण त्यामुळे माझे चार शब्द हे 'जाणकार' रसिकाचे नसून 'अज्ञ' रसिकाचे आहेत ! संजीव अभ्यंकर हे रसराज - पंडित जसराजांचे पट्टशिष्य. त्यांचे गायन प्रत्यक्ष मैफिलीमधे प्रथमच ऎकत होतो. त्यांनी गायनाची सुरुवात 'मधुवंती' रागाने केली. त्यानंतर 'गौरी' आणि 'केदार' गायला. मध्यंतरानंतर गायलेले 'गोरख कल्याण' आणि 'भिन्न षड्ज' हे दोन्ही राग मी प्रथमच ऐकले. मैफलीची सांगता त्यांनी 'देस' रागाने केली. मला काय, साखर, गूळ वा मध, सारंच गोड! संजीव हे रसिकांचे अतिशय लाडके गायक. कला सादर करताना प्रेक्षकांशी संवाद साधण्याची हातोटी त्यांना प्राप्त आहे.
तबल्यावर केदार पंडित यांनी अतिशय साजेशी आणि पोषक साथ केली. 'संवादिनी' (harmonium) वर 'सुयोग कुन्डलकर' हा कलाकार होता. अरविंद थत्ते यांचा हा शिष्य. संजीव अभ्यंकरांच्या कित्येक ताना संवादिनीवर जशाच्या तशा उचलून त्याने संजीवजी आणि प्रेक्षकांची दाद मिळविली. सुयोग हा भावेस्कूल मधे माझ्या वर्गात काही काळ होता. लहान वयात वाद्यावर मिळवलेले प्रभुत्व हे त्याची गुणवत्ता आणि साधनेची कल्पना देतात.
सुरांनी भारलेल्या वातावरणातले ते तीन तास आता स्मृतीच्या कप्प्यात जपून ठेवायचे आहेत ...